ภาพแปะฟ้าช่วง”ย้อนรอยวังเมืองคอน-คลองท้ายวัง-อดีตสถานที่โรงละครตำนานเมือง”ลิกอร์”

      ภาพอดีตบริเวณวังเก่า”ในสวน” ครูน้อม อุปรมัย ถ่ายไว้ให้เป็นรอยบาทสุดท้ายบริเวณหน้าอาคารหลังสุดท้่ายของเจ้าเมืองนครฯ ถ่ายเมือเดือน ตุลาคม 2521 จากบทความ”รอยบาทเหยียบแน่นไว้ โดยน้อม อุปรมัย หนังสืิิอพระกฐินพระราชทานวัดท่าโพธิ์ 21 ตค.2522 ภาพบัจจุบันถ่ายเมื่อ สิงหาคม 2555

เมือง”ลิกอร์(Ligor)”ลูกู(Lugu,Luga),Nucaon”ในแผ่นที่โลกในอดีต ที่ได้รับการจารึกไว้ในบันทึกแห่งมนุษยชาติ ณ  ที่ต่างๆทั่วทุกมุมโลก(เป็นดินแดนที่มี่อดีตอันไกลโพ้น)

         แผ่นที่ราชอาณาจักรสยาม เขียนโดย โยฮาเนส เมเทลลุส เมื่อ พ.ศ.2139 จากหนังสือ ประมวลแผนที่ ประวัติศาสตร์-ภูมิศาสตร์-การเมืองกับลัทธิอาณานิคมในอาเซียน-อุษาเนย์ โดยชาญวิทย์ เกษตรศิริ หน้า 31(เมืองคอน(Nucaon) ภาพมีลูกศรชี้)

        แผนที่มะละกา เขียนโดย โยโคุส ฮอนดิอุส เมือ พ.ศ.2159 ภาพจากหนังสือประมวลแผนที่ฯ โดยชาญวิทย์ เกษตรศิริ (ภาพเมืองคอน(Luga) อยู่แนว 10 ns ตอนกลางภาพ)

          แผนที่อินเดียนอกลุ่มน้ำคงคา ฉบับซองซอง ดับเบวิลล์ พ.ศ.2195 จากหนังสือประมวลแผนที่ฯ โดยชาญวิทย์ เกษตรศิริ หน้า 37 เมืองคอน(Ligor) มีเส้นดินสอจางๆ

           แผนที่ใหม่ของอินเ้ดียนอกลุ่มน้ำคงคา เขียนโดย โรเบิร์ต มอร์เด็น พ.ศ.2223 จากหนังสือประมวลแผนที่ฯ โดยชาญวิทย์ เกษตรศิริ หน้า 43 เมืองคอน(Ligor)ที่มีลูกศรชี้

ภาพเมืองลิกอร์ ที่พ่อค้าชาวโปตุเกสเขียนไว้ เมือ พ.ศ.2061 อำเภอปากพนังยังไม่มีรูปร่าง  ภาพจากหนังสือ 109 ปี อำเภอหัวไทร จากห้องสมุดประชาชนนครศรีธรรมราช

นี้คือ เมืองลิกอร์(Ligor)โลแค็ก,ลูกู.ลึงกอร์

เขียนโดยวิศวกรชื่อเดอลามาร์(La Marre)ชาวฝรั่งเศส เมื่อ พ.ศ.2230 ภาพจากสำนักศิลปากรที่ 14 เมืองคอน(คุณสารัตน์)

ประวัติปืนใหญ่ ในเมืองคอน จากโครงการสัมมนาทางวิชาการประวัติศาสตร์ของคุณสินชัย กระบวนแสง จากหนังสือประวัติศาสตร์และโบราณคดีนครศรีธรรมราช ชุดที่ 5 ประวัติศาสตร์และโบราณคดีที่สัมพันธุ์กับดินแดนอืน วิทยาลัยครูนครศรีธรรมราช ในหัวข้อ”ปืนใหญ่มีคำจารึกจากจังหวัดนครศรีธรรมราช”ได้กล่าวไว้โดยสังเขปว่า

           “นครศรีธรรมราชเป็นเมืองใหญ่ทีมีความสำคัญติดต่อกันมาเป็นเวลานานเป็นแหล่งติดต่อค้าขายกับเมืองต่างๆ มีสถานที่ซ่อมแซมและต่อเรือ มีกองกำลังขนาดใหญ่ซึ่งเป็นที่เกรงขามของเมืองทั่วไปในละแวกนั้น ฯลฯ ปัจจุบันเมืองนครศรีธรรมราชมีปืนใหญ่โบราณอยู่มากมาย และได้ถูกทำลายลงบางส่วนแล้ว และมีปืนใหญ่ที่มีคำจารึกที่ให้เห็นว่า เมืองนครศรีธรรมราชได้ติดต่อค้าขายกับเมืองต่างๆ ที่พบที่มีจารึกผ่านปืนใหญ่ มี”

และที่สำคัญผู้ปกครองหรือกษัตริย์จะต้องมีคือคอกช้าง คอกม้าเพื่อทำศึกสงครามและตามคำบรรยายของครูน้อม อุปรมัย คอกม้าของกษัติรย์เมืองคอน คือ ตลาดท่ามัาปัจจุบันและมีท่าให้ม้ากินน้ำและอาบน้ำคือสะพานท่าม้าบ้านบ่อน้ำซับ(สำหรับที่เป็นโรงช้างคือบริเวณวัดสวนป่านและวัดท่าช้างปัจจุบันบริเวณสุเหร่าตลาดแขก)

“เมืองลิกอร์”จากสาเหตุที่ชาวต่างชาติ เรียกเมืองคอนว่า”เมืองลิกอร์”เกี่ยวกับการละคร-มโนราห์ มีหลักฐานที่ยังพอหลงเหลืออยู่ให้รำลึกมาแต่ในอดีตของเมืองคอนหลังจากการทำลายตัวเอง-คนอื่นทำลาย ในคราวที่ ร.5  เสด็จเมืองคอน เป็นการส่วนประองค์หรือพระกรณียกิจได้ถ่ายและในการฉลองพระบรมธาตุเจดีย์เพื่อถวายเป็นพุทธบูชาตามวัฒนธรรม-ประเพณีของเมืองคอนและพระญาติวงศ์สเก็ดภาพไว้คือ

และในประวัติศาสตร์ของ”มโนรา” อาวุโสแห่งเมืองนครศรีธรรมราช ที่เป็นที่กล่าวขวัญและชื่นชมความสามารถในการแสดงศิลปโนราต่อหน้าพระที่นั้งหลายครั้ง จนได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์และนามสกุล 

โนราคล้ายขี้หนอน “หมื่นระบำบันเทิงชาตรี”

จากบทความร้อยเรืองเมืองนคร จาก..โนราคล้ายขี้หนอน ถึงโนรามดลิ้น.โดยวิเชียร ณ นคร หนังสือสารนครศรีธรรมราช ได้เขียนไว้พอสังเขปว่า ท่านเป็นศิลปินโนราคนเดียวคนแรกที่ได้รับบรรดาศักดิ์เนื่องด้วยทางการแสดงโนราโดยตรง ท่านได้รับบรรดาศักดิ์จาก รัชกาลที่ 5 เมื่อปี พ.ศ.2451 แต่คนทั้วไปเรียกว่า”หมื่นระบำ”หรือ”ระบำบรรเลง” ชื่อจริงของท่านคือ”นายคล้าย”และมีสมญานามว่า”คล้าย พรหมเมศ” เกิดเมื่อปี พ.ศ.2396 ที่บ้านหนองเขเปล ตำบลชะมาย อำเภอท่งสง จังหวัดนครศรีธรรมราช ต่อมาได้ไปหัดโนรากับโนราเดช บ้านหูด่าน อำเภอร่อนพิบูลย์ จังหวัดนครศรีธรรมราช และได้มีครอบครัวที่บ้านสะพานไทร ตำบลกวนเกย อำเภอร่อนพิบูลย์ โดยสมรสกับนางปราง มีบุตรด้วยกัน 2 คน 

               โนราคล้าย พรหมเมศ ได้ออกรำโนราอยู่หลายปี จนมีชื่อเสียงโดยเฉพาะท่ารำและการรำที่สวยงามของท่าน คือ”ท่าตัวออน”และ”ท่ากินนรเลียบถ้ำ”จึงทำให้มีสมญานามว่า “คล้ายขี้หนอน”

          และจากการบรรยายทางวิทยุของครูน้อม อุปรมัย ทางสถานีวิทยุ ม.ท.บ.5 เมื่อวันที่ 11 กพ.2516 ท่านได้กล่าวไว้ว่า“เนื่องจากเมืองนครเป็นต้นตำรับสำหรับวิชาการละครของเมืองไทย ทางราชการจึงมีโครงการที่จะตั้งโรงเรียนนาฎศิลปขึ้นในเมืองนครศรีธรรมราช”อนึ่งเนืองจากละครที่เมืองนครฯมีชื่อเสียงโด่งดัง เป็นที่นิยม และยอมรับนับถื่อกันทั่วไปว่าดีเด่นยิ่งกว่าเมืองอื่น เพราะฉนั้นทางการจัดพิมพ์หนังสือ “encyclopedia britannica” อันเป็นหนังสือพจนากุกรมฉบับมาตรฐานของโลกจึงได้เอานักละครชาวนครฯคนสำคัญคนหนึ่งไปลงตีพิมพ์ให้ปรากฎชื่ออยู่ในหนังสือดังกล่าวด้วยชื่ว่า”คล้าย ขี่หนอน” นับเป็นนาฎศิลปเป็นตระกูลเดียวกันกับละครรำชาวนครนับเป็นเกียรติยศยิ่งใหญ่ของชาวนครฯและวงษ์ตระกูลของโนรา”คล้ายขี้หนอน เพราะหนังสือencyclopedia britannica เป็นหนังสือที่ชาวโลกทั่วไปยอมรับนับถือว่าเป็นหนังสือที่บรรจุความรู้ฯลฯ”

      และจากบทความของครูน้อม อุปรมัย บรรยายทางวิทยุ ม.ท.บ.5 เมื่อวันที่ 11 กพ.2516 ท่านได้กล่าวไว้ว่า”ความสำคัญในตรอกท่าม้าที่คนรุ่นปัจจุบันควรทราบไว้คือเป็นที่ตั้่งของ”โรงละครหลวง”ที่สืบเนืองจากตั้งแต่กรุงสุโขทัย เป็นราชธานี(ตามบทความของคุณดิเรก พรตตะเสน ..มรดกมีค่า..ของตายาย จากสารนครศรีธรรมราช หน้า 33 ของเดือน กค.2515 ได้ส่งคณะละครไปเมืองจีน เมือ พ.ศ.1400 กล่าวอ้างก่อนนี้แล้ว) คณะละครหลวงแห่งนี้ มีชื่อแสียงโด่งดังมากไปถึงต่างประเทศตั้งแต่ 6-700 ปีมาแล้ว จนกลายเป็นสัญญาลักษณ์ของเมืองนครฯไป จะเห็นว่าเมืองฝรั่งชาวปอร์ตุเกศได้เข้ามาทำมาค้าขายอยู่ในเมืองนครฯซึ่งปลูกบ้านอยู่ที่บ้าน”ฉางปูเล หรือฉางปเหล่”เชิงสะพานราเมศร์ ฯลฯ ละครหลวงแห่งเมืองนครฯนี้เป็นเจ้าตำรับแห่งละครทั้งหลาย ในประเทศไทยปัจจุบันเป็นประเภทละครรำ ซึ่งนิยมเล่นกันเฉพาะในราชสำนักของกษัตริย์เท่านั้น ในคราว รัชกาลที่ 5 เสด็จประพาศเมืองนครศรีธรรมราช เมื่อวันที่ 11 กย.2431 ได้ทรงเสด็จชมละครทั้ง 2 คณะ

        และจากหนังสือ “โนรา”ของโรงเรียนสตรีฝึกหัดครูสงขลาจัดพิมพ์เมือ 15 กพ.2508 ได้กล่าวไว้ว่า”ตำนานละครชาตรีของกรมศิลปกรซึ่งได้แถลงไว้ว่า สมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพได้ไปจากมณฑลนครศรีธรรมราช”(หน้า 24)จากหนังสือของคุณครูเจริืญ เมธารินทร์

และผู้เขียนได้สอบถามชาวบ้านที่อยู่บริเวณนี้ว่ารู้ประวัติและตำนานหรือไม่  เขาบอกว่าทราบว่าบริเวณนี้่เคยเป็นโรงละครของเมืองคอนที่เล่าต่อกันมา